środa, 9 listopada 2016

Jęczniki - głaz Hindenburga

2 października 1929 r., w osiemdziesiąte drugie  urodziny Paula Hindenburga, w pobliżu leśniczówki Hinterdamerau (obecnie Leśnictwo Jęczniki) ustawiono głaz pamiątkowy, nazwany później „kamieniem Hindenburga”. Wokół posadzono dąb czerwony. Kamień ten nie upamiętniał miejsca dowodzenia, czy postoju Hindenburga. W tym rejonie niemiecki dowódca nigdy nie przebywał, nie toczyły się też tu podczas I wojny światowej żadne walki. Kamień ten był wyrazem kultu jakim cieszył się zwycięzca spod Tannenbergu na Mazurach i ustawiony został z inicjatywy miejscowych leśników. Prawdopodobnie wyciągnięto go z brzegu jeziora Sasek Wielki. Stał sobie spokojnie jeszcze kilkanaście lat po wojnie. Przewrócony został w latach sześćdziesiątych. Przez kilkadziesiąt lat głaz stopniowo zapadał się w ziemię. Coraz mniej osób pamiętało o tym kogo on upamiętniał. Po 1989 r. stopniowo zaczął zmieniać się stosunek do pozostałości po niemieckiej historii. W 2001 postanowiło kamień odkopać i ponownie ustawić. 
Kamień z jednej strony posiadał wygładzoną powierzchnię, na której na białym tle znajdował się napis. Z drugiej strony przytwierdzona była do niego tablica z brązu, która zaginęła. 





wtorek, 8 listopada 2016

Sasek - cmentarz

W gminie Szczytno mamy trzy miejscowości o nazwie Sasek. Sasek Wielki i Sasek Mały położone nad jeziorem Sasek Mały. Trzeci Sasek położony jest nad jeziorem Sasek Wielki i właśnie o tym najmniejszym lezącym przy zachodnim brzegu jeziora Sasku chciałbym kilka zdań napisać. Pierwsza osada istniała w tej okolicy już w średniowieczu i nosiła nazwę Schowbin. Wymienia ją rejestr szkód z 1414 r. Prawdopodobnie na skutej jakiejś klęski wieś ta wyludniła się.  Ponownie została założona w latach 1785/1787. Oficjalna lokacja wsi miała miejsce 31 grudnia 1787 r. Jej areał wynosił wówczas 8 włók i zasiedlony został przez 5 chłopów, w tym Jakuba Chmielewskiego Martin Wulkopa. W 1804 r. mieszkało tu 8 chłopów. 

W lesie (pierwotnie w łąkach), koło 200 metrów na zachód od wsi znajdują się resztki założonego w połowie XIX w. cmentarza. Granica cmentarza widoczna chociaż nie stanowi on oddzielnej działki. 




poniedziałek, 7 listopada 2016

Jęczniki - pomnik

Pomnik upamiętniający śmierć nadleśniczego. Po wojnie został przewalony. Kilka/kilkanaście lat temu został przeniesiony w pobliże  działającej przy Leśnictwie Jęcznik i ścieżki dydaktycznej

Dem Andenken 
des hier am 30. April 1892
verunglückt Kgl. Oberforsters
PAUL d. HEUREUSE



niedziela, 6 listopada 2016

Janowo - kamienny drogowskaz

Kamienny drogowskaz znajdujący się przy niesmętniejącym odcinku drogi w pobliży Janowa. Na drogowskazie strzałka i napis z niemiecką nazwą Janowa - Johannisthal. 






sobota, 5 listopada 2016

Janowo / Jęcznik - grodzisko

Średniowieczne grodzisko w Jęczniku to jeden z najciekawszych, jeśli chodzi o naziemne pozostałości, obiektów archeologicznych w powiecie szczycieńskim. Rozlokowane po obu stronach rzeki Saski, zostało założone przez ludność należącą do kultury kurhanów zachodniobałtyjskich, z której później wyłonili się Prusowie. Przez miejscową ludność nazywane było zameczkiem. Kilka lat temu przeprowadzono tu badania archeologiczne, które niestety ograniczyły się do wykonania wykopu na wierzchołku stożka i badań powierzchniowych u jego podstawy. Badania te nie wykazały żadnych zabytków ruchomych  związanych z osadnictwem pruskim. Na stożku odnaleziono ślady po dwóch wieżach obronno-mieszkalnych. Starsza drewniana wieża, uległa spaleniu lub została rozebrana, młodsza również drewniana była pokryta polepą i nakryta dachówkami. U podnóża stożka zachowało się sporo śladów po działalności dymarki. Mieszkalna część tego założenia (podgrodzie) znajdowała się po drugiej stronie rzeki i prawdopodobnie była połączona z częścią obronną mostem. Również tam przeprowadzono badania powierzchniowe oraz wykonano dwa wykopy, które jednak nie przyniosły żadnych ciekawych odkryć. 

Niedaleko grodziska znajduje się głaz o kształcie walca. Być może ma on związek grodziskiem i jakimś kultem. Z tego co wiem, w trakcie badań archeologicznych nie dokonano jego oględzin. 

Niestety miejsce to systematycznie odwiedzane jest przez tak zwanych amatorskich poszukiwaczy skarbów, o czym świadczą pozostawione przez nich liczne i niezasypane dołki. W takich miejscach nie ma cennych pod względem materialnych zabytków. Zabytki, które tu mogą się znajdować, maja jedynie wartość historyczną. Grodzisko to przebadane jest tylko w niewielkim stopniu i brak jest konkretnej wiedzy na temat jego przedkrzyżackiego funkcjonowania. 



Wał podłużny ciągnący się w pobliżu grodziska, od rzeki Saski od jeziora Sawica. 











Ślady po usytuowanej w pobliżu stożka ziemiance, w której latem ktoś mieszkał. 




Żużel, pozostałość po wytopie rudy darniowej. 



Resztki polepy przykrywającej ściany wieży.



Kamień znajdujący się w niedalek grodziska. Okrągły kształt i ślady obróbki wskazują, że może mieć związek z grodziskiem. Być może pełnił funkcje kultowe. 

wtorek, 1 listopada 2016

Lipowiec - cmentarz ewangelicki

Cmentarz położony na południowo-zachodnim krańcu wsi. Pierwotnie w polach, obecnie otoczony jest niewielkim lasem. Powierzchnia około – 76,5 a. Jest bardzo zacieniony. Częściowo zachowane ogrodzenie z siatki. Od bramy w głąb cmentarz prowadzi (młoda) świerkowa aleja. Na cmentarzu znajduje się, kwatera wojenna, w której pochowano 7 żołnierzy armii rosyjskiej poległych w 1914 r. 
HIER RUHEN  7 UNBEKANNTE RUSS. KRIEGER GEF. AM  1.9.1914 • 11.12.1914  • 3.9.1914. 
Zachowała się kwatera wojenna cywilnej ofiary wojny, w której spoczywa Wilhelm Knizia, zabity 31 sierpnia 1914 r.