Ludność Mazur ma słowiańskie pochodzenie, a język jest zbliżony do polskiego.
Czyste i schludne wyglądają domy z głęboko nachylonymi strzechami, a ludzie mieszkający w nich są pracowici i pobożni. W każdym domu na honorowym miejscu znajdują się Biblia i śpiewnik; w wielkim czasie reformacji Mazurzy przeszli na wiarę ewangelicką. Wszędzie nasze auto jest radośnie witane przez ludność, zwłaszcza przez dziewczęta i dzieci — szczerze cieszymy się z tego entuzjazmu.
[...] Rano, punktualnie o 7:45, nasz silnik ponownie rusza — 50-konny motor wiezie nas przez przepiękny krajobraz, urocze wioski i wspaniałe lasy do Szczytna, miasta administracji i zniszczenia. Kiedyś Szczytno musiało być uroczo położone nad brzegiem jeziora, przeciętego groblą. Jako miasto powiatowe pośredniczyło w całym ruchu południowych Mazur, żywy import z Polski odbywał się tutaj przez pobliską granicę. Dziś niemal żaden dom nie ocalał — jakby miasto zostało celowo zniszczone. Teraz leży w pyle i gruzach. Gdziekolwiek spojrzeć, widać tylko nagie mury, powybijane okna i zawalone sklepienia z cegieł — jakby stworzone przez Rosjan w chwili ucieczki.
Tylko piękny pomnik wojenny został oszczędzony przed wandalizmem, podobnie jak stary kościół ewangelicki, choć wieża kościoła katolickiego została poważnie uszkodzona. — Wszędzie rosyjscy jeńcy są zajęci sprzątaniem gruzu, by miasteczko, zniszczone przez rosyjską rękę zbrodni, mogło — przy pomocy wszystkich niemieckich prowincji — niczym feniks odrodzić się z popiołów.
W rzeczy samej, Prusy Wschodnie musiały cierpieć za nas wszystkich, za całe Niemcy, i jak bohaterowie — nigdy nie narzekając ani nie zgorzkniali — ten dzielny niemiecki szczep znosi swój trudny los. O tym powinniśmy pamiętać w innych częściach kraju, niosąc naszą pomoc!
Fragment relacji niemieckiego oficera opublikowanej w prasie 14 sierpnia 1915 roku.
Vom östlichen Kriegsschauplatz Ortelsburg, Ostpr. Das unversehrte Kriegerdenkmal inmitten der Trümmer.
Z wschodniego teatru wojennego – Szczytno, Prusy Wschodnie. Nienaruszony pomnik wojenny pośród ruin.
Schwalm`s Verlag u. Antiquariat, Zoppot.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz