Frąknowo - kwatera wojenna

Frąknowo / Frankenau - powiat nidzicki. Kwatera wojenna na cmentarzu ewangelickim. Miejsce pochówku 43 żołnierzy niemieckich, poległych 22-13 sierpnia 1914 r. Spoczywają tu żołnierze 150 pułku piechoty.

Kwatera wojenna na cmentarzu komunalnym w Olszynach

W piątek (15 maja) uczniowie Szkoły Podstawowej w Olszynach uporządkowali kwaterę wojenną, znajdującą się na cmentarzu komunalnym w Olszynach. Kilka dni wcześniej na zlecenie Gminy Szczytno przyklejona została do cokołu stela z danymi poległych w I wojnie światowej żołnierzy. W kwaterze tej pochowano 7 żołnierzy armii rosyjskiej, 1 żołnierza armii niemieckiej i 1 polskiego cywila. Uczniowie uporządkowali również znajdującą się w lesie na północ od cmentarza kwaterę cywilnej ofiary I wojny światowej. Akcja odbyła się w ramach obchodów setnej rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości. Obie kwatery wojenne objęte zostaną przez uczniów Szkoły Podstawowej w Olszynach stałą opieką.

Guttfeld, Ascher i Neumann

Znajdujący się przy ulicy Marktstrasse 66 (obecnie skrzyżowanie ulicy Odrodzenia z ulicą 1 Maja) sklep związany był aż z trzema żydowskimi rodzinami. Jego pierwszym, znanym nam właścicielem był Samuel Guttfeld, następnie prowadził go J. Ascher, po którym w 1897 roku interes przejął Robert Neumann.

S. Guttfeld urodził się 17 stycznia 1846 roku, zmarł 5 listopada 1879 roku. Na szczycieńskim cmentarzu żydowskim zachował się jego nagrobek, w formie złamanej kolumny.

J. Ascher handlował ubraniami. Jego sklep znajdował się przy ulicy Marktstrasse 66, przy głównym skrzyżowaniu (obecnie skrzyżowanie ulicy Odrodzenia z ulicą 1 Maja).

R. Neumann początkowo, chyba obok ubrań, handlował rowerami i maszynami do szycia. W 1899 r. reklamował w szczycieńskim urzędowym tygodniku powiatowym rowery produkowane w znanej szczecińskiej fabryce Stoewera. W 1898 roku Robert Neumann ożenił się z Toni Montulski.  W 1935 r. jego sklep był już własnością niemieckiego kupca Hansa Henniga.

Sophie Lottermoser

Na cmentarzu ewangelickim w Szczytnie zachował się krzyż na grobie Sophie Lottermoser z domu Gerber. Sophie Lottermoser urodziła 23 lipca 1833 roku w Poggenpfuhl koło Królewca, zmarła 10 marca 1883 roku. Była córką właścicieli majątku. 

W kwietniu 1868 roku Sophie Lottermoser założyła w Szczytnie firmę – sklep kolonialny.

W 1864 roku działalność handlową w Szczytnie rozpoczął mąż Sophie, Herrmann Lottermoser. Handlował żelazem, cegłami, dachówkami i towarami drobnymi. Po dwóch latach zbankrutował, ale później kontynuował działalność.

Leiser Moritz

Cmentarz żydowski w Szczytnie.

Leiser Moritz (10 Aug. 1809 - 22 Aug. 1889).

Jedyną informacją jaką znalazłem na temat Leisera jest to, że 9 lipca 1862 roku w Szczytnie rozpoczęła działalność jego nowa firma.

Informacje od czytelnika:  W AP w Olsztynie zachował się akt zgonu, a w nim też niewiele informacji. Określony jako Handelsmann. Zgon zgłosił kupiec Aron Zwillenberg. Miejsce urodzenia nieznane. Żona Sarah z domu Marcussohn. Rodzice nieznani (na macewie podobno widnieje żydowskie imię ojca Zeev). Według aktu zgonu śmierć nastąpiła 21 sierpnia.

Wały - kwatera wojenna

Na cmentarzu ewangelickim w Wałach odnalazła się kolejna mogiła cywilnej ofiary I wojny światowej. Według zgłoszenia, które wpłynęło do Urzędu Gminy Szczytno na tym cmentarzu powinna znajdować się jeszcze jedna mogiła z I wojny światowej.  

Kamionka - cmentarz ewangelicki

Cmentarz ewangelicki położony przy drodze do Mojtyn, na południowy zachód od wsi.

Gajne - cmentarz rodowy

Znajdujący się na skraju parku dawny cmentarz rodowy. Po wojnie miejsce pochowku Ukraińców przesiedlonych tu w ramach "Akcji Wisła". Do cmentarz prowadzi aleja z żywotników olbrzymich. 

Gant - cmentarz ewangelicki

Gant (powiat mrągowski) - cmentarz położony na skraju lasu na wschód od wsi. 

Margolinsky

Na szczycieńskim cmentarzu żydowskim zachowało się kilka macew rodziny Margolinskӱ.

Margolinsky Eva (1846 -15 April 1864)

Margolinsky Joseph

Margolinsky Taubine (1801 - 22 […] 1867)

Margolinsky Philippine (6 […] 1813 - 22 […] 1880)

Margolinsky Max (18 Feb 1876 - 16 Sept 1879)

Margolinsky Alexander (20 Feb […] - )

Margolinsky Taubine (17 Jan 1854 - 19 Febr 1875)

Margolinsky Samuel (- 14 June 1888)

Spis na podstawie: http://www.kirkuty.xip.pl/szczytno.htm

                   

Joseph Margolinsky w połowie XIX w. dzierżawił karczmę w Rumach.

Przedstawiciele tej rodziny od połowy XIX wieku prowadzili gospodę w Grzegrzółkach. W 1855 roku właścicielem gospody był Salomon, natomiast na przełomie XIX i XX wieku Juliusz (1877 - )

Pod koniec XIX wieku w Pasymiu żył szewc Heymann Margolinski z żoną Berthą. W Pasymiu przy obecnej ulicy Ogrodowej na początku XX wieku sklep posiadał Salomon Margolinski.
Na początku XX wieku w Szczytnie mieszkał Isidor Margolinsky.

Dźwierzuty - kwatera wojenna na cmentarzu katolickim

Kwatera wojenna na cmentarzu katolickim została niedawno uporządkowana. 

W Dźwierzutach do uporządkowania zastała jeszcze wstydliwa sprawa byłego pomnika dawniej upamiętniającego mieszkańców wsi poległych w trakcie I wojny światowej a obecnie upamiętniającego 25 rocznicę powrotu Dźwierzut do Polski.  

O rodzinie Hirschbergów

Na szczycieńskim cmentarzu żydowskim zachowały się macewy należące do zmarłych kobiet z rodziny Hirschbergów. 

Golde Hirschberg (1843 – 1866)  
Rachel Hirschberg z domu Aronson (1816 – 1868). 
Najprawdopodobniej Rachela była żoną Arona Hirschberga i matką Golde i Juliusa. 

Aron Hirschberg był jednym z założycieli szczycieńskiej gminy żydowskiej w 1847 roku. Prowadził sklep przy ulicy Rastenburgerstrasse (obecnie ul. 1 Maja), w którym handlował materiałami i ubraniami. W grudniu 1849 roku jego sklep został okradziony, a straty wyniosły około 900 talarów. Za wskazanie sprawcy kradzieży wyznaczono nagrodę w wysokości 25 talarów.

Oprócz handlu A. Hirschberg zajmował się także organizacją transportu zboża ze Szczytna do Królewca. W 1860 roku zbankrutował, a w lipcu odbyła się aukcja towarów z jego sklepu. Rok wcześniej zamieścił w tygodniku urzędowym ogłoszenie, w którym wzywał swoich dłużników do spłaty zobowiązań do 1 lutego.

8 maja 1860 roku Julius Hirschberg ogłosił, że firmę swojego ojca Arona będzie dalej prowadził pod nazwą „Julius Hirschberg & Comp.” Oficjalnie firma zaczęła działalność 15 maja 1860 roku.