Szczytno - Rynek

Ortelsburg Ostpr. Markt m. Rathaus.

Kunstverlag Hermann Lukowski, Breslau II, Brunenstr. 4.

Po lewej stronie widoczny jest szyld sklepu żydowskiego kupca Hermanna Gotthilfa, o którym więcej pisałam tu: Herman Gotthilf i Leo Echt, Ortelsburg.

14 marca 1916 roku powstało Wiedeńskie Stowarzyszenie Pomocy Wojennej dla Szczytna

14 marca 1916 roku powstało Wiedeńskie Stowarzyszenie Pomocy Wojennej dla Szczytna. Jego honorowym prezesem został burmistrz Wiednia, Richard Weiskirchner (1861–1926), który podczas spotkania założycielskiego zapowiedział, że Wiedeń ufunduje nowy ratusz dla Szczytna. Do realizacji projektu zatrudniono jednego z najwybitniejszych austriackich i europejskich architektów tamtych czasów – Josefa Hoffmanna (1870–1956). Jednak jego projekt nie zyskał aprobaty szczycieńskich decydentów, w związku z czym budowa nie doszła do skutku. Ostatecznie ratusz w Szczytnie wzniesiono w latach 1936–1938, w stylu nawiązującym do nazistowskiej ideologii.

Ortelsburg nach der Zerstörung durch die Russen im August 1914. 

Am Markt (Sämtl. Häuser  ausgebrannt).

Ortelsburg po zniszczeniu przez Rosjan w sierpniu 1914 r.

Przy Rynku (wszystkie domy spalone). 

Max Zedler, Buchhandlung, Ortelsburg. Obieg: 10.02.1915. 

Handlarki owoców w Szczytnie

Obsthändlerinnen in Ortelsburg (Ostpreußen.) 

Pocztówka dobroczynna z 1915 roku, sprzedawana w ramach akcji "Ostpreußenhilfe" (Pomoc dla Prus Wschodnich). Akcja ta odbywała się pod egidą Związku Niemieckich Stowarzyszeń Pomocy Wojennej dla zniszczonych miast i miejscowości Prus Wschodnich, działającego pod przewodnictwem nadprezydenta Prowincji Prusy Wschodnie. Celem było finansowe wsparcie obszarów zniszczonych podczas I wojny światowej. 

Kartka została wydana przez Photo-Union Paul Lamm, Berlin SW 11. Dystrybucją zajmowała się firma J. Wieland & Co., Berlin, a druk wykonano w technice światłodruku w drukarni Eber. Deyhle & Wagner, Berlin SW. 48. Cena jej sprzedaży wynosiła 10 fenigów, z czego 4 fenigi przeznaczone były na cele dobroczynne.

Na tym zdjęciu widzimy zniszczoną witrynę, przed którą na wcześniejszej pocztówce stały handlarki owoców. Zdjęcie zostało wykonane przy głównej ulicy (Markt). W głębi widoczny jest pomnik upamiętniający mieszkańców miasta poległych w wojnach prowadzonych przez Prusy w XIX wieku.

Zdjęcie wysłane 1 października 1914 roku jako pocztówka. Fotografia została wykonana we wrześniu lub październiku 1914 roku. Można powiedzieć, że jest prekursorem pocztówek przedstawiających zniszczone miasto, których w tamtym czasie nie zdążono jeszcze przygotować. Pierwsze takie widokówki pojawiły się dopiero pod koniec roku.

Herman Gotthilf i Leo Echt, Ortelsburg

Żydowski kupiec Hermann Gotthilf w latach 90. XIX wieku założył sklep z odzieżą męską przy Rynku w Szczytnie. Pod koniec sierpnia 1914 roku jego sklep spłonął wraz z całą ulicą. 26 lutego 1925 roku spółka Hermann Gotthilf & Co. została rozwiązana. Właścicielem firmy, znajdującej się pod adresem Rynek 15, został kupiec Leo Echt ze Szczytna. W kwietniu 1930 roku firma Leo Echta była zagrożona upadłością. W celu jej uniknięcia odbyło się postępowanie ugodowe. W 1933 roku nazwa firmy „Hermann Gotthilf & Co.” została zmieniona na „Leo Echt”. 17 sierpnia 1935 roku firma Leo Echta została wykreślona z rejestru handlowego.

Leo Echt stał na czele szczycieńskiego oddziału Wschodniopruskiego Związku Ludności Żydowskiej. W 1933 roku bojówki nazistowskie wybiły szyby w jego sklepie. Oskarżono go o rzekome handlowanie mundurami SA i tymczasowo aresztowano.

Ortelsburg Ostpr. Markt m. Rathaus. Po lewej stronie widoczny jest szyld: Hermann Gotthilf. Pocztówka ze zbiorów M. Rawskiego. 

Rok 1897. 

Rok 1898.

Ortelsburg, Ostpr. - Markt. 

Po prawej stronie widoczny jest szyld: Inhaber Hermann Gotthilf Leo Echt.

Wieszak Hermann Gotthilf & Co. Inh. Leo Echt, Ortelsburg.

Rok 1925. 

Szczytno / Ortelsburg 1914

Allenstein 29.9.14  Stellvertretende Intendentur des XX. Armeekorps.

Fotografia ta została wykonana we wrześniu 1914 roku. Można powiedzieć, że jest ona prekursorem pocztówek przedstawiających zniszczone miasto, których w tamtym czasie nie zdążono jeszcze przygotować. Pierwsze takie widokówki pojawiły się dopiero pod koniec roku. Zdjęcie zrobiono od strony głównego skrzyżowania, w kierunku zamku. Przedstawia fragment zniszczonego, lecz już uporządkowanego Rynku (obecnie ul. Odrodzenia). Na pierwszym planie, za lampą, widoczny jest fragment budynku, w którym mieściła się restauracja L. Cohn, należąca do Maxa Cohna. Dalej można dostrzec szyld Emil Bruns, a w głębi Adler Apotheke. Po wojnie firma E. Brunsa została ponownie zarejestrowana 30 września 1920 roku. Natomiast apteka w trakcie wojny przeniesiona została do małego, białego budynku stojącego koło kościoła ewangelickiego. Po odbudowie miasta wróciła na ulicę Rynek. 

Samuel Guttfeld

Znajdujący się przy ulicy Marktstrasse 66 (obecnie skrzyżowanie ulicy Odrodzenia z ulicą 1 Maja) sklep związany był aż z trzema żydowskimi rodzinami. Jego pierwszym, znanym nam właścicielem był Samuel Guttfeld, następnie prowadził go J. Ascher, po którym w 1897 roku interes przejął Robert Neumann.

S. Guttfeld urodził się 17 stycznia 1846 roku, zmarł 5 listopada 1879 roku. Na szczycieńskim cmentarzu żydowskim zachował się jego nagrobek, w formie złamanej kolumny.

Koperta ze zbiorów M. Rawskiego. 

Guttfeld, Ascher i Neumann

Znajdujący się przy ulicy Marktstrasse 66 (obecnie skrzyżowanie ulicy Odrodzenia z ulicą 1 Maja) sklep związany był aż z trzema żydowskimi rodzinami. Jego pierwszym, znanym nam właścicielem był Samuel Guttfeld, następnie prowadził go J. Ascher, po którym w 1897 roku interes przejął Robert Neumann.

S. Guttfeld urodził się 17 stycznia 1846 roku, zmarł 5 listopada 1879 roku. Na szczycieńskim cmentarzu żydowskim zachował się jego nagrobek, w formie złamanej kolumny.

J. Ascher handlował ubraniami. Jego sklep znajdował się przy ulicy Marktstrasse 66, przy głównym skrzyżowaniu (obecnie skrzyżowanie ulicy Odrodzenia z ulicą 1 Maja).

R. Neumann początkowo, chyba obok ubrań, handlował rowerami i maszynami do szycia. W 1899 r. reklamował w szczycieńskim urzędowym tygodniku powiatowym rowery produkowane w znanej szczecińskiej fabryce Stoewera. W 1898 roku Robert Neumann ożenił się z Toni Montulski.  W 1935 r. jego sklep był już własnością niemieckiego kupca Hansa Henniga.

Szczytno / Ortelsburg Adolf-Hitler-Platz.

Cóż można powiedzieć o tej pocztówce? Najbardziej banalny motyw, widoczny na dziesiątkach podobnych do siebie kartek. Na pewno już ją wcześniej pokazywałem. Może właśnie dlatego dopiero dzisiaj zauważyłem, że znajduje się na niej ciekawy szczegół związany z piwem. Mianowicie po prawej stronie widzimy wóz dostarczający piwo (Ortelsburger Bier). Obok wozu stoją skrzynki z butelkami. Szkoda tylko, że zdjęcie jest takie nieostre. Dla porządku dodam tylko, że Adolf-Hitler-Platz to nazwa wcześniejszej ulicy Marktstraße i odnosi się ona do dzisiejszego Placu Juranda oraz ulicy Odrodzenia.

Pocztówkę wydał: Bruno Koch, Papier- und Kunsthandlung, Ortelsburg.