Muszaki - marzec 1941 roku

Gwoździe od sztandaru Kriegerverein Kreis Neidenburg

Gwoździe od sztandaru nidzickiego Powiatowego Związku Weteranów Wojennych (Kriegerverein Kreis Neidenburg). Sztandar ten poświęcono 6 lipca 1924 roku.

Kreiger-Verein Candien (Kanigowo) i  Scharnau (Sarnowo).

Krieger-Verein Grünfließ (Napiwoda) i Wiersbau (Wierzbowo).

Krieger-Verein Pilgramsdorf ( Pilgrzmowo).

Frąknowo - kwatera wojenna

Frąknowo / Frankenau - powiat nidzicki. Kwatera wojenna na cmentarzu ewangelickim. Miejsce pochówku 43 żołnierzy niemieckich, poległych 22-13 sierpnia 1914 r. Spoczywają tu żołnierze 150 pułku piechoty.

Frąknowo - cmentarz wojenny

Frąknowo, powiat nidzicki. Pobitewny cmentarz wojenny składający się dwóch mogił w kształcie kopców.  

Miejsce spoczynku 83 żołnierzy arami rosyjskiej. 

"83 TAPFERE RUSSEN  FIELEN IN DER TANNENBERGSCHLACHT IM GEFECHT BEI FRANKENAU  AM 24-26 AUG. 1914".

Uścianek - "sosna generała Trothy"

Rano 30 sierpnia 1914 r. generał Friedrich von Trotha otrzymał rozkaz wymarszu z Muszak w kierunku na Piec. Dowodzona przez niego 1 brygada stoczyła około południa potyczkę pod Ulesiem a następnie zmierzała dalej do Pieca. Przed wieczorem żołnierze dotarli do skrzyżowania dróg  Ulesie, Piec, Wały i Kanwezy, gdzie rozłożyli się na odpoczynek. Niespodziewanie żołnierze niemieccy zaatakowani zostali przez skrywających się nieopodal Rosjan. W wyniku chaotycznego starcia życie stracił generał Trotha. Oprócz niego zginęło 355 żołnierzy i oficerów, w tym: 146 Niemców i 209 Rosjan. Poległych pochowano w pobliżu miejsca śmierci. Trothę pochowano razem z żołnierzami a następnie przeniesiono go do Królewca. 

Uścianek - cmentarz wojenny. Widok archiwalny i współczesny. 

Miejsce śmierci generała upamiętniono przybijając na sonie orła z jego pickelhauby. Blaszany orzełek wisiał jeszcze na sośnie na początku lat trzydziestych. Z inicjatywy szczycieńskiego landrata Posera sosnę obsadzono świerkami a w 1935 r. umieszczono na niej drewniana tablicę z napisem: „Hier ist Generalmajor v. Trotha, Kommandeur der deutschen 1 Infanterie – Brigade am 30. 8. 1914 gefallen”. Znajdujące się w pobliżu leśnictwo Uścianek przemianowano na Trotha. Nie wiadomo natomiast kiedy dokładnie zniknęła „sosna Trothy”. Skrzyżowanie przy którym rosła do dnia dzisiejszego jest nieoficjalnie nazywane imieniem poległego generała Trothy.

Na postawie maszynopisu książki S. Ambroziaka: „Legenda Samsonowa. Dramat w lasach Nidzicy, Wielbarka i Szczytna”. 

Módłki - cmentarz wojenny

Cmentarz wojenny położony na skraju lasu na wschód od wsi, po północnej stronie drogi do Wielbarka. Spoczywa tu 38 żołnierzy armii niemieckiej i 134 żołnierzy armii rosyjskiej, poległych sierpniu, wrześniu oraz w listopadzie 1914 r.

Puchałowo - dworzec

Sadek - cmentarz ewangelicki

Sadek został założony jako wieś szkatułowa 1 kwietnia 1705 roku. Nazwa wsi pochodzi od jej licznych sadów. W 1710 roku Sadek miał 22 chłopów szkatułowych. Wieś bardzo ucierpiała wskutek pojawienia się oddziałów napoleońskich, począwszy od wojny lat 1806/1807. Żołnierze niemal co noc urządzali huczne zabawy. W wyniku jednej z nich, w 1810 roku, wybuchł w Sadku pożar. Z powodu gęstej zabudowy oraz słomianych dachów zebrał straszliwe żniwo. Uratowało się niewiele zabudowań. Żołnierze zniszczyli także znakomite sady owocowe Sadka. Wieś ta nie miała szczęścia do ognia. Przed II wojną światową w Sadku rozebrano starą szkołę, aby na jej miejscu wybudować nową. Znajdowała się przy głównej ulicy wsi, przy wylocie w kierunku Kanwez. Wybudowano ją w pierwszej połowie XIX wieku. W trakcie rozbiórki znaleziono książkę z adnotacjami z 1840 roku dokonanymi przez ówczesnego nauczyciela, Sawitzkiego. Wynikało z nich, że Sawitzki musiał na 8 tygodni zawiesić lekcje, gdyż szkoła i wiele domów było w tym czasie spalonych.

                                      

Pod koniec lat czterdziestych XX w. Sadek został wysiedlony. Obszar wsi stał się częścią poligonu w Muszakach. Poligon został zlikwidowany na początku lat dziewięćdziesiątych. Pozostała po nim zlokalizowana w pobliżu nieistniejącej wsi wieża obserwacyjna. 

                                      

Cmentarz położony przy drodze do Puchałowa 500 m na zachód od wsi. 

Waszulki

Cmentarz ewangelicki w Waszulkach założony został w drugiej połowie XIX w. Położony jest w lesie (pierwotnie w polach) 300 m południe od wsi. Cmentarz zniszczony, zaśmiecony i mocno zarośnięty.