Pierwszy kościół w Kobułtach

Pierwszy, jeszcze katolicki kościół w Kobułtach istniał już w połowie XV wieku. Niewiele o nim wiadomo, ale w zbiorach Muzeum Mazurskiego w Szczytnie zachowały się pochodzące z niego średniowieczne rzeźby. W trakcie trwającej obecnie w muzeum wystawy „Kościoły ziemi szczycieńskiej do 1945 r. Historia i architektura” zobaczyć można również pochodzący z tego kościoła ołtarz. Z powodu złego stanu technicznego kościół został w 1828 roku zamknięty. W 1832 roku powstała w jego miejscu nowa, obecnie zrujnowana świątynia.

Osoby szczególnie zainteresowane historią Kobułt powinny wybrać się do Muzeum Mazurskiego w Szczytnie.

 

Rzeźby z pierwszego kościoła w Kobułtach. XV wiek. 

Ołtarz z Kobułt. XV/XVI wiek. 

Przegląd dawnej prasy: Kobułty i Wielbark w czerwcu 1914 roku

Kobułty, 4 czerwca 1914 roku. Tutaj 2 czerwca założono stowarzyszenie rowerowe pod nazwą „Einigkeit” („Jedność”), do którego natychmiast przystąpiło 20 aktywnych członków.

Wielbark, 3 czerwca.  Zegarmistrz Dygutsch z Nidzicy sprzedał swoją tutejszą nieruchomość położoną przy rynku zegarmistrzowi Carlowi Chudziakowi z tutejszej miejscowości za cenę 12 300 marek.

— Prawie codziennie przechodzą tędy rosyjscy dezerterzy, którzy uciekli od straży granicznej na rosyjskiej granicy. Powszechnie skarżą się na złe traktowanie i nędzne wynagrodzenie. Podobno panuje duże niezadowolenie wśród rosyjskich strażników granicznych, a żołnierze graniczni pomagają sobie nawzajem w ucieczkach. Jeden z dezerterów zdobył środki pieniężne, defraudując 300 rubli, które powierzył mu kapitan na opłacenie paszy, i z nimi uciekł.

Ortelsburger Zeitung

Ucieczka carskich żołnierzy przez Kobułty

26 sierpnia 1914 roku rosyjski VI Korpus dowodzony przez generała Aleksandra Aleksandrowicza Błagowieszczenkiego został pobity nad Jeziorem Luterskim przez oddziały XVII Korpusui dowodzonego przez generała Augusta von Mackensena oraz I Korpus Rezerwowy von Belowa. Po przegranej bitwie Rosjanie zaczęli się pośpiesznie wycofywać różnymi drogami w kierunku Szczytna i dalej na Mazowsze. Część żołnierzy carskich uciekała przez Kobułty, a za nimi podążali niemieccy żołnierze.

Na dawnym cmentarzu ewangelickim w Kobułtach pochowano 2 żołnierzy armii niemieckiej, wicefeldfebla Lüddemanna i muszkietera (szeregowca) Kukela, obaj z 176. Pułku Piechoty oraz 3 żołnierzy armii rosyjskiej, poległych 27 sierpnia 1914 roku. Kwatera ta jednak nie zachowała się do naszych czasów. Być może jest zasypana.

Kriegsbilder 1914.14 Infanterie-Regiment ad. Marwitz (8. Pommersches) Nr. 61.

Odział rowerzystów z pułku ścigający uciekajacych Rosjan w pobliżu Kobułt. 27 sierpnia 1914 roku. 

Mojtyny / Kobułty - rok 1883

Agencja pocztowa w Kobułtach rozpoczęła działalność 1 października 1878 roku. Była ona połączona z Cesarskim Urzędem Pocztowym w Biskupcu za pośrednictwem kursującej codziennie poczty konnej. W 1880 roku agentem pocztowym oraz właścicielem zajazdu był tu Rodies. Pełnił on również funkcję zastępcy urzędnika stanu cywilnego, którym w tym czasie był właściciel majątku Dombrowken – Wolff. Telefon i telegraf zamontowano tu w 1884 roku. W 1896 roku pocztę prowadziła Augusta Skotzek.

Obieg: Kobulten 7.11.1883 r. 

Do pełniącego obowiązki urzędnika stanu cywilnego, pana Schmalhoffa w Helmstedt.

Karta pocztowa ze zbiorów M. Rawskiego. 

Na kartę z dnia 3 listopada odpowiadam najpokorniej, że o kamieniarzu Phamaschewskim, który rzekomo ma pochodzić z tutejszych stron, nic nie wiem, i że również tutejsi mieszkańcy nie znają żadnego Phamaschewskiego.

Mojtyny, dnia 6 listopada 1883 r.

Schuster, sołtys (przewodniczący gminy).

Kobułty

Kobułty – dawne kresy powiatu szczycieńskiego. Jak wskazuje widoczny na zdjęciu drogowskaz, miejscowość ta oddalona jest od Szczytna o 30 kilometrów. Obecnie Kobułty znajdują się w gminie Biskupiec, w powiecie olsztyńskim.

Za drogowskazem widać pomnik poświęcony mieszkańcom wsi poległym podczas I wojny światowej, odsłonięty 26 sierpnia 1928 roku. W tle wznosi się neogotycki kościół katolicki pw. św. Józefa, zbudowany w latach 1897–1899.

Kobułty, Kobulten (Ostpr.)

Pocztówka ze zbiorów M. Rawskiego. 

Josef Behrent, Bischofsburg (Ostpr.), Adolf-Hitler-Str. 1.

Obieg: Kobulten 2.09.1942.

15 kwietnia 1789 roku urodził się Daniel Wlotzka

Daniel Wlotzka urodził się 15 kwietnia 1789 roku w Nowym Gizewie. W latach 1820–1826 pełnił funkcję proboszcza w Szczytnie, a od 5 lutego 1826 roku aż do 1858 roku sprawował posługę duszpasterską w Kobułtach. To właśnie za jego kadencji wzniesiono tam nową, murowaną świątynię, która zastąpiła wcześniejszą budowlę.

August Hermann, syn kowala i rusznikarza Leopolda Doempkie oraz jego żony Anny z domu Jabłoński, urodził się 14 kwietnia 1825 roku. Został ochrzczony w kwietniu 1825 roku w miejscowym kościele. Powyższe zaświadcza się na podstawie miejscowego rejestru chrztów.

Kobułty, dnia 8 września 1850 roku

Wlotzka

Proboszcz

Zrujnowany kościół ewangelicki w Kobułtach, wybudowany za czasów pastora Daniela Wlotzki.

Sorkwity - kościół ewangelicki

W kościele tym znajdują się liczne tablice upamiętniające poległych. Znajdują się tu również tablice upamiętniające poległych z obszaru dawnego i obecnego powiatu szczycieńskiego pochodzące ze zrujnowanego kościoła ewangelickiego w Kobułtach. 

Jakob Mendel

Jakob Mendel (18 May 1850 - 21 Oct 1901).
J. Mendel mieszkał w Kobułtach. Trudnił się wyrabianiem i sprzedażą gontu oraz pokrywał gontem dachy. Pochowany został na cmentarzu żydowskim w Szczytnie. 

Die Eindeckung von Schindeldächern aus guten gesunden Holze aus dem Kobulter Walde übernehme zu bedentend billigeren Preisen als meinen Konkurenz, inter 20 jähr. Garantie. Gefällige Aufträge erbittet  J. Mendel, Schindeldeckermeister.  Kobulten bei Bischofsburg.

Ortelsburger Kreisblatt 1890.  

Kobułty - cmentarz ewangelicki

Cmentarz ewangelicki założony w drugiej połowie XIX wieku, położony 500 m na północny wschód od wsi, po prawej stronie drogi do Borków Wielkich. Powierzchnia około 18,5 ara. Cmentarz w znacznym stopniu zniszczony i pozbawiony ciekawszych, zwłaszcza metalowych elementów. Na jednym z nagrobków zachowała się tabliczka z czarnej masy szklanej z sygnaturą: „Alb. Nagal Bischofsburg”.

Według Maxa Dehnena na cmentarzu tym znajduje się kwatera wojenna, w której pochowano 2 żołnierzy armii niemieckiej i 3 żołnierzy armii rosyjskiej, poległych 27 sierpnia 1914 r.

„Kobulten, Dorffriedhof: Vizef. Lüddemann, Musk. Kukel vom Inf.-R. 176; 3 Russen.

Kobułty - kościół ewangelicki i cmentarz rodowy

Kościół ewangelicki, który wzniesiony został w latach 1829/30, według projektu znanego architekta Karla Friedricha Schinkla. 

Zniszczony cmentarz rodowy znajduje się naprzeciwko kościoła ewangelickiego, na prywatnej działce / pastwisku.