Szczytno - szkoła ludowa

Znajdująca się w pobliżu ratusza i wieży ciśnień szkoła jest swoistym pomnikiem historii szczycieńskiej edukacji. Nie sposób wymienić wszystkich placówek oświatowych, które na przestrzeni lat funkcjonowały w tym gmachu. Bez wątpienia o budynku, działających w nim szkołach oraz związanych z nimi ludziach mogłaby powstać interesująca książka. Poniżej, w dużym skrócie, przedstawiam jego historię. Będę wdzięczny za wszelkie uwagi i uzupełnienia. W październiku 1914 roku zdecydowano, że nowa szkoła ludowa zostanie wybudowana w pobliżu zamku, na miejscu dawnego targu trzody chlewnej. Wzniesiono ją według projektu Augusta Wieganda. Budynek posiadał dwa oddzielne wejścia: jedno prowadziło do części męskiej, drugie do części żeńskiej szkoły. W 1925 roku do głównego gmachu dobudowano niewielkie skrzydło.

W latach 30. XX wieku ulokowano tu również trzyklasową szkołę katolicką. W roku szkolnym 1928/1929, wraz z łaźnią miejską, powstała zaprojektowana przez szczycieńskiego architekta Friedricha Brunsa sala gimnastyczna, która do dziś pełni swoją funkcję. Na terenie boiska szkolnego, otoczonego wałem ziemnym, znajdowała się wybudowana wcześniej wieża ciśnień.

W czasie II wojny światowej szkołę zajęło wojsko, które stacjonowało tam m.in. przed atakiem na ZSRR. Budynek przetrwał wojnę jedynie dlatego, że Sowieci urządzili w nim szpital, funkcjonujący do czerwca 1945 roku. W przeciwieństwie do innych gmachów szkolnych w mieście, nie został on podpalony. Między szkołą a fosą istniał nawet cmentarz, na którym grzebano zmarłych czerwonoarmistów. Został on zamknięty w 1948 roku, a pochowanych tam żołnierzy ekshumowano.

Jeszcze w tym samym roku otwarto tu pierwszą w mieście szkołę powszechną, którą później podzielono na Szkołę Podstawową nr 1 i Szkołę Podstawową nr 2. Z budynkiem tym związane są również początki Liceum Ogólnokształcącego, otwartego w 1948 roku. Od 1946 roku funkcjonowało tu Liceum Pedagogiczne, a w 1949 utworzono Państwowe Liceum Pedagogiczne dla Wychowawczyń Przedszkoli.

Później w południowej części budynku mieściła się Szkoła Podstawowa nr 1, przekształcona następnie w Gimnazjum nr 1. Po likwidacji gimnazjów, z tej części budynku korzysta Szkoła Podstawowa nr 3 im. Marii Skłodowskiej-Curie.

W północnej części budynku działało Nauczycielskie Kolegium Języków Obcych, zlikwidowane w 2008 roku. Następnie, do 2011 roku, znajdował się tam Zamiejscowy Ośrodek Dydaktyczny Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego. Od tego czasu ta część budynku pozostaje pusta. Planowane jest przeniesienie tu Muzeum Mazurskiego, choć nie wiadomo, kiedy do tego dojdzie. Niedługo również szkoła podstawowa ma opuścić swoją część gmachu.

W budynku zachowały się oryginalna stolarka okienna oraz wystrój auli. W zabytkowym gmachu „czuć” klimat lat międzywojennych. Z jednej strony jest to ciekawe i intrygujące, z drugiej – świadczy o jego niedostosowaniu do współczesnych wymagań stawianych budynkom szkolnym.

Paradoksalnie to właśnie wartość zabytkowa gmachu stanowi dla niego największe zagrożenie. Mimo ambitnych planów może się okazać, że samorządy – miejski i wojewódzki (każdy posiada połowę budynku) – nie będą w stanie podołać kosztom jego remontu i utrzymania.

Szkoła ludowa. Pocztówka ze zbiorów M. Rawskiego. 

Szkoła ludowa. Na pierwszym planie znajduje się wybudowana w 1908 roku wieża ciśnień. Po prawej stronie widoczny jest budynek wzniesiony w 1923 roku według projektu Augusta Weiganda, w którym w latach 1945–1947 mieściła się sowiecka komendantura miasta.

Łaźnia i sala gimnastyczna. 

Szkoła ludowa.  Rok 1941. 

Boisko szkolne. Rok 1941. 

Wykonał: Ośrodek Fotograficzno-Filmowy Liceum Warmińsko-Mazurskiego w Szczytnie.

Szkoła Podstawowa nr 1. Rok szkolny 1957/58. Aula.

Rok 1987.