poniedziałek, 10 lutego 2025

10 lutego 1555 roku lokowano Jeleniowo

10 lutego 1555 roku książę Albrecht wydał akt lokacyjny dla Jeleniowa. Na założenie wsi czynszowej przeznaczono 26 włók. Lokatorem był Jakub Jelończyk, który otrzymał 6 włók sołeckich. Nazwa wsi pochodzi od nazwiska tego pierwszego sołtysa. Do 2002 roku obowiązywała, mająca poparcie gwarowe, nazwa Jeleniewo. W 1579 roku położona wokół małego i dużego stawu wieś liczyła już 60 włók. W 1600 r. tylko część włók była zajęta przez 12 gospodarzy. W 1630 roku pomiar gruntów wykazał istnienie dodatkowych 18 włók. Osiem z tych włók otrzymał pastor Piotr Gusowy z Nawiad. Później w tym miejscu powstało osiedle Łąck Mały. W 1713 roku areał gruntów wynosił 99 włók, jednak prawie połowę porastał las lub krzaki. W dawniejszych czasach zdarzało się, że po obfitych opadach woda ze stawów wylewała i zalewała przydomowe ogródki. Za czasów Fryderyka Wilhelma I utworzona została szkoła, która początkowo mieściła się w domach prywatnych. W 1831 roku wzniesiono pierwszy budynek szkolny. W lipcu 1910 r. od pioruna zapalił się drewniany, kryty słomą dom należący do gospodarza Gollanka. Pożar szybko przeniósł się na inne domostwa – spłonęła spora część wsi, około 20 budynków mieszkalnych, wiele zabudowań gospodarczych i szkoła. Jeszcze w tym samym roku szkoła została odbudowana. W zachowanym do dziś budynku z czerwonej cegły mieściły się dwie klasy oraz mieszkania dla nauczycieli. W 1936 roku założono przedszkole, które prowadziła panna Kulikowska.We wsi działały: założona w 1894 roku ochotnicza straż pożarna, klub sportowy (założony w 1924 roku), Stowarzyszenie Patriotyczne Kobiet oraz założony w 1930 roku Związek Kombatantów. Z jego inicjatywy w 1935 roku postawiono pomnik upamiętniający mieszkańców wsi poległych w trakcie I wojny światowej. Pomnik przyozdobiono dwiema swastykami. W latach 70. XIX wieku gospodę prowadzili tu Digutsch i Isidor Appelbaum. Przed I wojną światową właścicielami gospód w Jeleniowie byli Kloss i Lissek. W okresie międzywojennym gospodę i agencję pocztową prowadził Julius Glomosda. W bardzo ładnym budynku byłej gospody mieści się obecnie sklep. W 1935 roku w Jeleniowie działały dwie gospody i trzy sklepy. W 1939 roku było tu 60 gospodarstw. W trakcie wojny, służąc w Wehrmachcie, poległo aż 42 mieszkańców Jeleniowa. Natomiast w styczniu 1945 roku. Sowieci zamordowali we wsi dwie osoby, a dziewięć wywieźli. Trzech mieszkańców zginęło w trakcie ucieczki.

Jellinowen, Ostpr. Gasthaus J. Glamosda, Partie an der Ruvmühle, Partie am Babantsee
Urheberrecht und Verlag Paul. Henschke, Schippenbeil O.Pr. 1930. 

Jellinowen (Ostpr.) Pocztówka ze zbiorów Huberta Jasinowskiego.

Jeleniowo - pomnik upamiętniający mieszkańców wsi poległych w trakcie I wojny światowej

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz