Psie numerski z dawnego Szczytna

Psie numerki, a dokładnie ich ceny, są dla mnie dowodem na upadek regionalnego kolekcjonerstwa. Ceny te często są wyższe od cen ciekawej korespondencji z pierwszej połowy XVIII wieku. Są nawet muzea, które te banalne blaszki nazywają zabytkami. Mimo wszystko psie numerki wykazują pewną regionalną specyfikę. W większości wypadków były zamawiane w firmach na podstawie katalogu, z którego wybierało się określony wzór. Jednak do tej pory znany mi jest tylko jeden psi numerek z przedwojennego Szczytna, co jest trochę dziwne. Za to popularne są aluminiowe psie numerki z powiatu szczycieńskiego z lat 30. XX wieku.

Psie numerki z wizerunkami psów najczęściej spotykane są w tej części powiatu szczycieńskiego, która przed wojną należała do powiatu nidzickiego. Za to w Wielbarku i okolicach spotykamy numerki wytwarzane w jakimś regionalnym warsztacie, na których znajdują się tylko nazwa miejscowości i numer. Natomiast w Opaleńcu i okolicach funkcjonowały numerki, na których obok nazwy miejscowości i numeru znajdowały się imiona i nazwiska właścicieli psów.

Czy psie numerki są zabytkami? Oczywiście, że nie są. Czy warto się nimi zajmować i je kolekcjonować? Jak najbardziej warto. Dobrze byłoby tylko, gdyby w hierarchii kolekcjonerskiej były one na właściwym miejscu. Ostatecznie jednak jest wolność i każdy ma prawo wydawać pieniądze na to, co mu się podoba, a kolekcjonerstwo regionalne, jak wiele innych dziedzin życia, ulega infantylizacji. Nic na to nie poradzimy, że wielu kolekcjonerów o wiele bardziej ceni blaszkę z nazwą miejscowości i wizerunkiem psa niż starą, wartościową pod względem historycznym korespondencję.

Psi numerek ze Szczytna. Pierwsza dekada XX wieku. 

Psi numerek z powiatu szczycieńskiego. Lata 30. XX wieku. 

Regulacja dotycząca poboru podatku od psów w mieście Szczytno.

Dotychczasowe przepisy dotyczące poboru podatku od psów tracą moc z dniem 1 stycznia 1871 roku i od tego momentu obowiązują następujące postanowienia:

§ 1. Za każdego psa należy uiszczać podatek w wysokości jednego talara rocznie, płatny z góry w ratach półrocznych. Sam fakt posiadania psa zobowiązuje właściciela do zapłaty tego podatku. Nie ma znaczenia, czy pies jest rzeczywistą własnością właściciela, czy nie.

§ 2. Z podatku od psów zwolnieni są:

a) przejezdni cudzoziemcy – za przywiezione przez nich psy, przez pierwsze cztery tygodnie ich pobytu;

b) właściciele psów, które są niezbędne do pilnowania gospodarstw lub ogrodów. Zwolnienie to przysługuje jednak maksymalnie na dwa psy. Muszą one być odpowiednie do wskazanego celu, trzymane na łańcuchu w ciągu dnia i nigdy nie mogą być wypuszczane na ulicę;

c) pasterze, poganiacze bydła i rzeźnicy, którzy ubijają bydło na własny rachunek i przemieszczają je sami lub za pośrednictwem swoich pracowników – dla jednego psa niezbędnego do prowadzenia swojej działalności. O niezbędności i jakości psa zwolnionego z podatku decyduje magistrat.

§ 3. Kto nabywa psa podlegającego opodatkowaniu, zobowiązany jest do zapłacenia pełnego podatku za bieżące półrocze. Pełny półroczny podatek należy również uiścić, jeśli właściciel psa odda go lub pies zdechnie przed końcem danego okresu podatkowego. Młode psy podlegają opodatkowaniu dopiero po ukończeniu trzeciego miesiąca życia. W semestrze, w którym przypada ten moment, należy zapłacić pełny podatek półroczny.

§ 4. Zgłoszenie psa podlegającego opodatkowaniu musi nastąpić w ciągu 14 dni od jego nabycia, natomiast zgłoszenie młodego psa – w ciągu 14 dni od momentu, gdy podlega on opodatkowaniu (§ 3).

Jeśli opodatkowany pies przechodzi na własność innej osoby, dotychczasowy właściciel może przekazać nowemu właścicielowi zaświadczenie podatkowe oraz znaczek podatkowy psa. Nowy właściciel jest zobowiązany do zgłoszenia obu dokumentów w ciągu 14 dni w kasie gminnej w celu ich przepisania na swoje nazwisko.

Jeżeli jednak poprzedni właściciel zatrzyma zaświadczenie i znaczek, może na jego podstawie nabyć nowego psa. To samo dotyczy sytuacji, gdy opodatkowany pies zdechnie w trakcie semestru. W obu przypadkach należy zgłosić zaistniałą zmianę w ciągu 14 dni.

§ 5. Kto oddaje psa podlegającego opodatkowaniu przed zakończeniem okresu podatkowego, za który podatek został już opłacony, zobowiązany jest do zgłoszenia tego faktu wraz z informacją o dalszym losie psa oraz do zwrotu znaczka podatkowego, który pies nosił. Jeśli obowiązany do zapłaty podatku tego nie zgłosi, podatek nadal będzie naliczany.

§ 6. Osoby ubiegające się o zwolnienie z podatku dla jednego lub dwóch psów na podstawie § 2 b. i c., których psy są wykorzystywane do pilnowania gospodarstw lub w działalności gospodarczej, muszą w ciągu 14 dni od ich nabycia zgłosić je, podając rasę i umaszczenie.

Jeśli zwolnienie z podatku zostanie uznane bez zastrzeżeń, zgłaszający otrzyma zaświadczenie zwalniające, które będzie ważne tak długo, jak długo dane gospodarstwo lub działalność gospodarcza oraz wskazany pies pozostają niezmienione.

Dla każdego psa niezbędnego do prowadzenia działalności gospodarczej (§ 2 c.) można uzyskać zwolnienie w formie specjalnej plakietki (Freimarke) za opłatą dwóch srebrnych groszy. Plakietka ta musi być przymocowana do obroży psa i jest ważna tak długo, jak ważne jest zaświadczenie zwalniające.

Jeśli odmówiono wydania zaświadczenia zwalniającego, zgłoszony pies zostaje natychmiast objęty opodatkowaniem za bieżące półrocze. Jeżeli jednak zgłaszający w ciągu 14 dni od otrzymania odmowy udokumentuje natychmiastowe oddanie psa, podatek zostanie anulowany.

Każda osoba posiadająca psa objętego zwolnieniem z podatku jest zobowiązana do zgłoszenia każdej zmiany w ciągu 14 dni.

§ 7. Podatek od psów jest pobierany na początku każdego semestru, a w przypadku nowo nabytych psów (§ 4.) – natychmiast po ich zgłoszeniu, przez miejskich poborców podatkowych za pokwitowaniem kasy gminnej. Jeśli egzekucja zaległego podatku okaże się bezskuteczna, pies podlegający opodatkowaniu zostanie przekazany katowi do uśmiercenia.

Równocześnie z pokwitowaniem podatku za pierwszy semestr, a w przypadku nowo nabytych psów – z pierwszą opłatą podatkową, wydawana jest każdemu opodatkowanemu psu metalowa plakietka, na której wybita jest liczba określająca rok oraz bieżący numer w rejestrze podatkowym. Za każdą plakietkę należy uiścić opłatę w wysokości dwóch srebrnych groszy i powinna ona być przymocowana do obroży psa podlegającego opodatkowaniu. W przypadku zgubienia plakietki właściciel psa może otrzymać nową po okazaniu pokwitowania podatkowego i zapłacie dwóch srebrnych groszy.

§ 8. Wszystkie psy, które nie posiadają ważnej plakietki podatkowej, a zostaną znalezione na ulicy, są przechwytywane przez ludzi kata i, jeśli ich właściciele nie zgłoszą się po nie w ciągu trzech dni, zostaną uśmiercone. Jeśli właściciel zgłosi się w odpowiednim czasie, może odzyskać psa po okazaniu pokwitowania podatkowego za bieżący semestr lub zaświadczenia o zwolnieniu z podatku oraz po uiszczeniu opłaty piętnastu srebrnych groszy na pokrycie kosztów utrzymania i przechowywania psa.

Jeżeli właścicielem schwytanego psa jest podróżny, musi on przedstawić stosowne zaświadczenie magistratu potwierdzające jego tożsamość oraz długość pobytu w danym mieście (§ 2. a.).

§ 9. Kto próbuje uniknąć podatku poprzez ukrywanie psa – co można zakładać, jeśli nie zgłosi psa do opodatkowania w terminie określonym w § 4. – zostaje ukarany karą w wysokości trzykrotności należnego podatku, aż do sumy odpowiadającej trzykrotnej rocznej kwocie podatku. W przypadku braku możliwości zapłaty stosowana jest odpowiednia kara pozbawienia wolności, a także konfiskata ukrywanego psa, który zostaje przekazany katowi do uśmiercenia.

Osoby, które nie dotrzymają terminów określonych w § 6. dotyczących rejestracji psów zwolnionych z podatku, ich wyrejestrowania lub zgłaszania zmian, jak również ci, którzy pozwalają psom przeznaczonym do pilnowania sklepów i ogrodów swobodnie biegać po ulicy lub pozostawiają je bez nadzoru w ciągu dnia, a także osoby, które nie zgłoszą w odpowiednim czasie nabycia lub zmiany właściciela psa podlegającego opodatkowaniu (§ 4.), podlegają karze od dziesięciu srebrnych groszy do jednego talara.

Kto przy wyrejestrowaniu psa (§ 5.) nie zwróci otrzymanej plakietki podatkowej, podlega karze dziesięciu srebrnych groszy.