Wilamowo (niem. Willamowen, od 1938 r. Wilhelmshof) zostało lokowane 24 stycznia 1646 roku, kiedy to Hans Simon otrzymał przywilej na 40 włók chełmińskich. Wraz z nim do osady przybyło 37 osadników. H. Simon dostał 4 nieopodatkowane włóki sołeckie. Od 1686 roku właścicielem karczmy w Wilamowie był Casper Bieber. W XVIII wieku sytuacja gospodarcza wsi była trudna – siano trzeba było sprowadzać z Polski. W 1784 roku wieś została powiększona o prawie 4,5 włóki, a w 1787 roku, w wyniku podziału Lasu Spychowskiego, Wilamowo otrzymało ponad 41 włók. W 1782 roku znajdowało się tu 65 dymów. W połowie XIX wieku mieszkało tu 7 Żydów, a w 1853 roku wieś liczyła 758 mieszkańców. W 1858 roku Wilamowo miało 96 chałup, a jego obszar wynosił 161 włók. 14 czerwca 1878 roku w nocy wybuchł pożar, który strawił 29 gospodarstw. Bez pościeli, ubrań i żywności zostało wówczas 95 rodzin. W latach 70. XIX wieku gospodę w Wilamowie prowadzili Wilke i Bukowski, a w latach 80. właścicielem gospody był F. Lange. Przed I wojną światową oraz w okresie międzywojennym gospodę prowadził Emil Schramman. Szkoła w Wilamowie istniała już przed 1730 rokiem. W 1800 roku uczęszczało do niej 71 uczniów, a w 1939 roku – 80. W tym samym roku wzniesiono dwuklasowy budynek szkolny. W okresie międzywojennym w Wilamowie działały dwie cegielnie – jedna należała do Józefa Olschinskiego, a druga do Konopatzkiego. Podczas I wojny światowej Rosjanie zniszczyli jeden budynek mieszkalny i 22 budynki gospodarcze, w tym wiatrak i cegielnię. 1 sierpnia 1914 roku, po ogłoszeniu mobilizacji, trzech mieszkańców Wilamowa (Adolf Bojahr, Michael Czycholl i Adam Sadłowski) ustawiło obok szkoły pamiątkowy głaz. Po wygranym plebiscycie, podczas którego wszyscy mieszkańcy wsi głosowali za Niemcami, obok głazu posadzono trzy dęby. Głaz i otaczające go drewniane ogrodzenie zostały usunięte przez Sowietów w 1945 roku, ale dęby przetrwały do dziś. We wsi dominowali ewangelicy; mieszkało tu tylko kilkunastu katolików. W latach 30. XX wieku wybudowano 36 nowych budynków mieszkalnych i gospodarczych. W 1939 roku Wilamowo liczyło 666 mieszkańców i 100 gospodarstw. Największe gospodarstwo, o powierzchni 56 ha, należało do Karla Blocha. Pod koniec sierpnia 1939 roku w Wilamowie stacjonowali żołnierze przygotowujący się do ataku na Polskę. Zakwaterowano tu kompanię zaopatrzenia, która 31 sierpnia, obawiając się polskiego kontrataku, wycofała się zbyt wcześnie, co doprowadziło do zwolnienia dowódcy ze stanowiska. Wojska niemieckie ponownie pojawiły się we wsi przed atakiem na Związek Sowiecki. W styczniu 1945 roku wkraczający do Wilamowa Rosjanie zamordowali 11 osób. Podczas ucieczki zginęły 2 osoby, a 33 mieszkańców, służących w Wehrmachcie, poległo.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz